Door het hele land ligt zo’n 680.000 ton staal aan spoorstaven. Dat is meer dan 14.000 kilometer spoorstaaf. Het spoor wordt regelmatig vernieuwd wanneer het niet meer aan de eisen voldoet. Al die spoorstaven die vrijkomen… het is ons streven daar een mooie bestemming voor te bedenken. (Foto: Jeroen Mens, Hogeschool Utrecht; spoorstaven op ons terrein)

Spoorstaven zijn gemaakt van hoogwaardig staal en omsmelten van dit staal is dus een voor de hand liggende mogelijkheid. Een spoorstaaf kan daardoor iets compleet anders worden, zoals een pan! Bij Combekk.com vind je Rails Edition pannen terug in hun assortiment. 

Het omsmelten van staal kost echter veel energie en duurzaam is anders. Het is dus wenselijk om vooral naar andere toepassingen te zoeken voor het hergebruik van spoorstaven, waarbij het proces van omsmelting achterwege kan blijven. Reeds uitgevoerde initiatieven zijn het verwerken van spoorstaven in bouwconstructies, zoals bij het hoofdkantoor van ProRail en het Hof van Cartesius in Utrecht is gedaan. Dat deze beide gebouwen in Utrecht staan, is geen toeval. Utrecht is volgens ProRail dé spoorstad van Nederland, met haar 88 miljoen (trein)reizigers op jaarbasis. Daarnaast huisvest deze stad van oudsher de verschillende kantoren van de Nederlandse Spoorwegen.

Foto's van links naar rechts: 
Foto 1: Inktpot gebouw, hoofdkantoor ProRail in Utrecht 
Foto 2: Fundering in de Inktpot, spoorstaven duidelijk zichtbaar 
Foto 3: Jeroen Mens, Hogeschool Utrecht; Kolom van een spoorstaaf bij de bouw van Hof van Cartesius, Utrecht
Foto 4: Eindresultaat muur met kolom van een spoorstaaf in Hof van Cartesius, Utrecht 

Jeroen Mens, werkzaam als onderzoeker bij het Lectoraat Building Future Cities aan de Hogeschool Utrecht, heeft onderzoek verricht naar innovatieve toepassingen van verouderde spoorstaven. Met name werd hierbij onderzocht welke constructieve en materiaal-technische aspecten relevant zijn bij het gebruik van verouderde spoorstaven als constructiemateriaal. Hieruit blijkt dat je, hopelijk in de nabije toekomst, spoorstaven terug zou kunnen vinden in bijvoorbeeld wildroosters, geluidsschermen, bushokjes, fietsenrekken en lantaarnpalen. Opmerkelijk is dat ze in Oostenrijk al spoorstaven hebben verwerkt in wildroosters. Op de foto kun je de spoorstaven er duidelijk in herkennen. Wellicht krijgen wij ze ook snel in de natuurgebieden in Nederland! Wat de overige toepassingen van verouderde spoorstaven betreft, daarvan hopen we natuurlijk ook dat die snel in ons land verwezenlijkt kunnen worden. 

Foto 5: Jeroen Mens, Hogeschool Utrecht; Wildrooster van spoorstaven in Oostenrijk

Een spoorstaaf een tweede leven geven, behoort ook tot de mogelijkheden. Van het starten in een druk en zwaar bereden spoortraject in 'de bloei van zijn leven', naar een rustiger traject met minder treinverkeer bij het slijten naar de ‘oude dag’. De nieuwe opstelsporen in Amersfoort zijn hier een voorbeeld van. 

Ondanks deze mooie initiatieven die al vol in ontwikkeling zijn, blijven we onszelf uitdagen om op nieuwe ideeën te komen. De 600 ton spoorstaaf dat op jaarlijkse basis vrijkomt uit vernieuwingswerkzaamheden willen we volgens de principes van een circulaire economie een goede bestemming geven. Daarom zijn reacties op dit artikel van harte welkom! Van elkaar leren is met elkaar creëren.